Засладувачот, познат како аспартам, наводно во јули ќе биде наведен како „можно канцероген за луѓето“ за прв пат. Засладувачот се наоѓа во низа производи, вклучувајќи ги диеталната кока-кола и Фанта зиро, како и гумата за џвакање Wrigley’s Extra.
Вештачкиот засладувач аспартам (ознака E951), кој масовно се користи во прехранбената индустрија, а најмногу го има во гуми за џвакање „Орбит“ и во „Кока-кола“, предизвикува рак и наскоро ќе биде забранет од пазарот, соопшти Светската здравствена организација (СЗО).
Покрај овие два производи, овој спорен вештачки засладувач го најдовме и во многу популарни производи, како што се „мултивита“, „Марбов“ „чипс“.
Работата да биде уште полоша, сите овие производи со „проблематични“ состојки се популарни и меѓу потрошувачите на Балканот, како кај постарите, така и кај децата. Секојдневната употреба на овој засладувач, според експертите, може да доведе до замор, главоболки, губење на меморијата, осип, депресија, неплодност, малигни тумори, лимфом и леукемија.
Според извештаите, засладувачот кој вообичаено се користи во диеталната кока-кола и другите производи ќе биде прогласен за потенцијален ризик од рак.
Засладувачот, познат како аспартам, ќе биде наведен следниот месец како „можеби канцероген за луѓето“ за прв пат од Меѓународната агенција за истражување на ракот (IARC), група за истражување на ракот на Светската здравствена организација (СЗО), изјавија два изворин за Ројтерс.
Аспартамот се наоѓа во низа производи, вклучително и диеталната кока-кола и Фанта зиро, како и гумата за џвакање Wrigley’s Extra.
Пресудата, која беше финализирана по состанокот на надворешните експерти на групата, се обидува да утврди дали нешто е потенцијална опасност или не – врз основа на сите објавени докази.
Наодите не земаат предвид колку производ може безбедно да консумира едно лице.
Портпаролот на IARC рече дека неговите наоди ќе бидат доверливи до јули, но рече дека тоа ќе биде првиот „фундаментален чекор за разбирање на канцерогеноста“.
Посебен совет за тоа колку е безбедно да се конзумира ќе издаде и стручниот комитет на СЗО за прехранбени адитиви, познат како JECFA (Заедничкиот СЗО и Експертскиот комитет за прехранбени адитиви на Организацијата за храна и земјоделство), заедно со определбите од националните регулатори.
Одлуките треба да бидат објавени на 14 јули.
Според писмата прочитани од новинската агенција Ројтерс, бизнисите и регулаторите рекоа дека одржувањето на двата процеси во приближно исто време може да биде збунувачки.
Во писмото од 27 март, Нозоми Томита, официјален претставник од јапонското Министерство за здравство, ѝ напиша на заменик-генералниот директор на СЗО Зсузана Јакаб и наведува:
„Љубезно бараме од двете тела да ги координираат нивните напори за преглед на аспартамот за да се избегне каква било конфузија или загриженост меѓу јавност“.
Во писмото се бара и заклучоците на двете тела да бидат објавени во ист ден, како што се случува сега.
Минатиот месец СЗО објави упатства кои ги советуваат потрошувачите да не користат засладувачи без шеќер за контрола на тежината.
„Може да ги доведе во заблуда потрошувачите“
Сепак, од 1981 година, JECFA вели дека аспартамот е безбеден за консумирање во рамките на прифатените дневни граници.
Неговото гледиште беше широко споделено од националните регулатори во Соединетите Американски Држави и Европа.
Френсис Хант-Вуд, генералниот секретар на Меѓународната асоцијација на засладувачи (ISA), наведува:
„IARC не е тело за безбедност на храната и нивниот преглед на аспартамот не е научно сеопфатен и се заснова во голема мера на широко дискредитирани истражувања“.
Телото рече дека има „сериозна загриженост со прегледот на IARC, што може да ги доведе во заблуда потрошувачите“.
Сепак, извор близок до IARC изјави за Ројтерс дека наведувањето на аспартамот како можен канцероген има за цел да мотивира повеќе истражувања кои, пак, ќе им помогнат на агенциите, потрошувачите и производителите да извлечат поцврсти заклучоци.
Што е аспартам?
Според Food Insight, аспартамот е вештачки нискокалоричен засладувач, но е околу „200 пати“ посладок од шеќерот.
Се состои од две амино киселини – аспарагинска киселина и фенилаланин.
Често се користи во пијалоци како што се сокови, диетални пијалоци, вода со вкус, лесен јогурт и млеко со вкус со малку маснотии.
Има над 200 студии кои ја истражуваа безбедноста на засладувачите – со тоа што Управата за храна и лекови (ФДА) исто така ја одобри неговата употреба за сува храна во 1981 година.
Во 1983 година, засладувачот беше одобрен за газирани пијалоци, а во 1996 година беше одобрен како засладувач за општа намена.
Прифатливиот дневен внес на засладувачот е 50 mg за секој килограм телесна тежина.
Тоа значи дека лице со тежина од 68 кг може безбедно да консумира 3.409 мг на ден – за да го ставиме тоа во контекст, лименка диетална кока од 355 мл содржи околу 200 мг аспартам.
Која е алтернативата на аспартамот?
Засладувачите одобрени за употреба во Обединетото Кралство вклучуваат:
• Ацесулфам К (E950)
• Еритритол (E968)
• Сахарин (E954)
• Сорбитол (Е420)
• Стевиол гликозиди (E960)
• сукралоза (E955)
• Ксилитол (E967)
Во САД, FDA дозволува да се користат следниве засладувачи:
• Ацесулфам калиум
• Адвантам
• Неотам
• Сахарин
• сукралоза
• Луо хан гуо (монашко овошје во сурово)
• Прочистени екстракти од листови од стевиа (Truvia, PureVia, други)
Кои пијалоци содржат аспартам?
Според Live Strong, пијалоците кои содржат аспартам вклучуваат:
• Кока-кола зеро
• Диетална Кока Кола
• Диетален Пепси
• Пепси Макс
• Sprite Zero
• Фанта нула
• Диета планинска роса
Други храни вклучуваат:
• Wrigley’s Extra гума за џвакање
• Орбит гума за џвакање
• гума за џвакање Airwaves
• Mentos Pure Fresh гума за џвакање
• Muller Light јогурт
Дали аспартамот оди со некое друго име?
Со оглед на неговото одобрување, имињата на брендовите на аспартам вклучуваат Canderel, Nutrasweet, Equal и Sugar Twin.
Студијата спроведена во 2022 година покажа дека вештачките засладувачи се поврзани со поголем ризик од срцеви заболувања.
Истражувачите од Универзитетот Сорбона Париз Норд во Франција, исто така, открија дека потрошувачката на засладувачи е поврзана со речиси 20% поголем ризик од состојби кои влијаат на протокот на крв во мозокот.
Повеќе од 100.000 возрасни лица учествуваа во студијата, а во текот на просечниот период на следење од девет години, учесниците беа забележани 1.502 кардиоваскуларни настани.
Ова вклучуваше срцеви напади, мозочни удари, минливи исхемични напади (исто така познати како мини-потези) и ангина – болка во градите поврзана со слаб проток на крв во срцевите мускули.
Научниците утврдиле дека конзумирањето на вештачки засладувачи е поврзано со 9% поголем ризик од срцеви заболувања.
Во студијата, аспартамот беше поврзан со 17% зголемен ризик од цереброваскуларни настани
Што стои во извептајот на СЗО?
Аспартамот – еден од најчестите вештачки засладувачи во светот – ќе биде прогласен за можен канцероген од агенцијата за истражување на рак на Светската здравствена организација (СЗО) следниот месец, се вели во извештајот.
Во јули, замена за шеќер ќе биде наведена како „можно канцерогена за луѓето“ од Меѓународната агенција за истражување на ракот (IARC), изјавија за Ројтерс извори запознаени со ова прашање.
Аспартамот – кој е 200 пати посладок од шеќерот за јадење – се наоѓа во неколку производи, вклучувајќи ги диеталните газирани пијалоци Кока-Кола, капките за кашлица Рикола без шеќер и одредени производи за гуми за џвакање без шеќер. Се продава и како засладувач на маса под брендовите Equal, Nutrasweet и Sugar Twin.
Пресудата на IARC, која беше финализирана претходно овој месец, треба да помогне да се утврди дали супстанцијата е потенцијална опасност.
Во САД, управата за храна и лекови (ФДА) првпат го одобри аспартамот во 1974 година за употреба како засладувач на маса и во различни производи. Оттогаш, ФДА го одобри аспартамот за други намени, вклучително и како засладувач за општа намена во 1996 година.
Освен луѓето кои имаат ретко генетско пореметување наречено фенилкетонурија (PKU), ФДА заклучи дека аспартамот – кој е еден од најпроучените адитиви на храна во снабдувањето со храна на луѓето – „е безбеден за општата популација кога е направен според добри производствени практики и се користи под одобрените услови за употреба“, се вели во нејзината веб-страница.
ФДА вели дека исто така продолжува да ја следи научната литература за какви било нови информации за аспартамот.
„Ние сме во тек со објавената литература и тековното ниво на изложеност на потрошувачите и учествуваме во меѓународни научни активности и друго за поставување стандарди поврзани со безбедноста на состојките во храната“, објави ФДА на својата веб-страница.
„Другите регулаторни агенции го оценија аспартамот и тој е одобрен во многу земји.“
Заедно со IARC, Заедничкиот СЗО и Експертскиот комитет за прехранбени адитиви на Заедничката организација за храна и земјоделство (JECFA), исто така, ја разгледува употребата на аспартам оваа година, наведува Ројтерс.
JECFA треба да ги објави своите наоди на 14 јули, истиот ден кога IARC ја објавува својата одлука, објави медиумот.
