Што се наоѓа во него? Во главната зграда на Московскиот државен универзитет (МГУ) сместени се геолошкиот, механичко-математичкиот и географскиот факултет, а исто така и ректоратот, научна библиотека, Музејот на физичка географија, Дворецот на културата и студентски дом, односно соби во коишто живеат студенти, постдипломци и предавачи.

Како настанал?

Сите пресметки во проектот на главната зграда беа направени „од нула“ зашто Советскиот Сојуз во тоа време практично немаше искуство во успешно проектирање облакодери. Единствено искуство беше грандиозниот проект Палатата на Советите кој не беше реализиран. Во услови на планска економија, кога сѐ мораше да биде испланирано однапред, да биде одобрено и нарачано (и тоа до наситни детали како што се штекери и брави), изградбата на ваков моќен објект за 4 години беше, благо речено, амбициозна задача. Но, целиот процес лично го контролираше другарот Сталин, дури и доаѓаше на градилиштето, така што немаше каде да се бега.

Медиумите во тие години пишуваа дека оваа зграда ја гради целата земја, зашто мермерот беше донесен од Урал, светилките од Рига, металот од Украина итн. Вкупно на градилиштето работеа 10.000 луѓе, а згора на тоа уште 2.500 службеници во администрацијата и техничари, и над 1.000 инженери. Покрај ентузијастите-комсомолци и обичните работници, во изградбата учествуваа и робијаши од советските затвори, и тие понекогаш изнесуваа речиси половина од вкупниот број работници. Не беа забележани обиди за бегство. Пред сѐ, затворениците ги чуваа неколку илјади војници. А, како второ, сите знаеја дека по завршената работа ќе бидат амнестирани. Така и се случи.

Зградата свечено беше отворена на 1 септември 1953 година на самиот почеток на академската година. И овој Сталинов облакодер, како и сите останати, завршен е по смртта на Сталин. Набргу потоа започна борбата на Хрушчов против Сталиновиот ампир во архитектурата, и против неговите излишни декоративни детали. Никој, меѓутоа, не смееше да ја гиба зградата на МГУ како највпечатлив примерок на овој стил.

Зошто изгледа вака?

Симболичкото значење на овој објект беше уште поважен од неговата функционалност (за тоа малку подоцна). Станува збор за вистински споменик на советскиот архитектонски гигантизам. По централизацијата на власта во рацете на Сталин се појави потреба за архитект кој би ја одразил величината на водачот и на државата која цути под неговата управа. Тоа стана особено актуелно по Втората светска војна кога идејата за советскиот триумф го зазеде најважното место во сите сфери на животот.

Се зборува дека американските облакодери од времето на стилот ар-деко послужиле како прототип за овој и за другите Сталинови облакодери. Меѓутоа, архитектите на овие здание ја отфрлаа и самата идеја за споредување на нивните проекти со американската архитектура. Еден од нив, Дмитриј Чечулим, како прототип во своите спомени ја споменува руската средновековна архитектура и нејзините високи камбанарии и кулите на ѕидините.

Кој е авторот?

Главниот архитект на првиот проект на оваа зграда беше Борис Иофан, специјалист за ар-деко и автор на нереализираната Палата на Светите. Меѓутоа, непосредно пред почетокот на изградбата тој беше сменет и наместо него беше поставен Лев Руднев.

Имено, Иофан бил непопустлив во својата желба облакодерот да се подигне непосредно над падините на Ленинските гори, така што огромни скалила ќе го поврзуваат зданието со кејот на реката Москва. Со тоа, според него, уште повеќе ќе биде истакната грандизоноста на проектот. Поради тоа Иофан беше подготвен и на ризици, поврзани со сложениот состав на земјиштето на работ на падината. И одби да ја помести згрдата поназад.

Лев Руднев беше попопустлив, така што објектот беше „вовлечен“, односно поместен 800 метри од стрмнината.

По што е специфичен?

Покрај останатите комплицирани задачи беше и онаа во една зграда фактички да се направи град за 10.000 жители. Комплексот МГУ беше првиот советски универзитетски кампус. На неговата територија е направена целата инфраструктура што им е потребна на студентите – студентски домови, библиотеки, пошта, продавница, менза, базен, телеграф итн. Студентот не мораше до крајот на академската година да ја напушта оваа зграда доколку немаше потреба од тоа.

Треба да се истакне дека првобитно не постоел план за користење на облакодерот во функција на студентски дом. Меѓутоа, уште во фазата на проектирањето се сфати дека облакодерот не е погоден за многу факултети од егзактните науки. На хемискиот факултет, на пример, му беше потребна одделна вентилација и канализација, на физичкиот факултет му беше потребна пониска зграда со добри темели за прецизни мерења итн. Така се дојде до ситуација големата зграда да не се пополни до крајот. Тогаш преостанатите простории беа искористени за музеј, за студентски соби и за професорски станови. Потребата за студентски домови е образложена со намерата учењето да не се одвојува од приватниот живот на студентот.